Cnota jest pewną zdolnością, dyspozycją do czynienia dobra, a nawet więcej, jest nastawieniem całej osoby na dążenie do dobra. Św. Grzegorz z Nyssy stwierdza, że celem cnotliwego życia jest ostatecznie upodobnienie się do Boga.

Katechizm dzieli cnoty na cnoty ludzkie i teologalne. Do pierwszej grupy zaliczamy cnoty moralne, zdobywane wysiłkiem człowieka. W tradycji wymienia się cztery główne cnoty moralne, zwane kardynalnymi  (łac. cardo – zawias): roztropność, sprawiedliwość, męstwo, umiarkowanie.

Roztropność uzdalnia do wyboru w każdej sytuacji prawdziwego dobra i właściwych środków do jego spełnienia. Nie można jej mylić z nieśmiałością czy strachem ani z dwulicowością czy udawaniem. Roztropność jest nazywana auriga (łac. woźnica, sternik) virtutum (łac. cnoty), gdyż kieruje innymi cnotami, wskazując im zasadę i miarę.

Sprawiedliwość polega na stałej woli oddawania Bogu i bliźniemu tego, co im się należy. Sprawiedliwość w stosunku do Boga jest po prostu religijnością, a w stosunku do ludzi poszanowaniem praw każdego, wprowadzaniem harmonii w stosunkach międzyludzkich i bezstronności.

Męstwo to cnota wytrwałości w dążeniu do dobra, pomimo trudności. Cnota męstwa uzdalnia do przezwyciężania strachu, ze strachem przed prześladowaniami  i śmiercią włącznie.

Umiarkowanie powstrzymuje dążenie do przyjemności  i zapewnia równowagę w korzystaniu z dóbr stworzonych.

Cnoty kardynalne, pod innymi nazwami, są często wychwalane w Piśmie Świętym.

Relacja cnoty i łaski jest wzajemna. Z jednej strony łaska Boża oczyszcza i podnosi cnoty ludzkie. Z drugiej łaska udziela wytrwałości w poszukiwaniu cnót zranionej przez grzech naturze ludzkiej.

ks. Jacek Zjawin

KKK 1803-1811

PK nr 32/2014