Uczucia są sygnałami subiektywnymi. Pełnią one rolę papierków lakmusowych. Wady i błędy, które denerwują u innych sygnalizują najczęściej własne nierozwiązane problemy.

W rzeczywistości wszystkie uczucia mają źródła w utrwalonych postawach zewnętrznych, zachowaniach. Są wynikiem historii życia, wychowania, przeżytych doświadczeń. Dlatego dla życia duchowego istotnym jest fakt odkrywania swoich zasadniczych postaw wewnętrznych (zalet i wad). Wielu z nich możemy być nieświadomi. Świadczy o tym sposób zachowań odruchowych. Na przykład w sytuacjach konfliktu zwykle oskarżamy innych, przerzucając na nich całą winę i odpowiedzialność, a wybielamy siebie.

(... )

Praca nad uczuciami polega w najgłębszej istocie na przemianie serca, czyli nawróceniu. Św. Ignacy na początku swoich Ćwiczeń Duchownych mówi o samopoznaniu, które ma jasno określony cel; ma służyć przygotowaniu i usposobieniu duszy do usunięcia wszystkich uczuć nieuporządkowanych, a po ich usunięciu, do szukania i znalezienia woli Bożej (Ćwiczenia Duchowne, 1).

Problem nawrócenia człowieka, nie ogranicza się do sfery rozumowej, intelektualnej. Zmiana sposobu życia w tej sferze może dokonać się stosunkowo szybko. Przykładowo człowiek niepewny siebie, swoich poglądów w kontakcie z człowiekiem o zdecydowanych poglądach może łatwo utożsamić się z nimi i uznać je za swoje. Jednak gdy minie pierwsze wrażenie, w spotkaniu z nowymi ludźmi, może znów je zmieniać, uznając poprzednie za fałszywe albo niepełne.

Nawrócenie w wymiarze religijnym dotyczy zmiany całego człowieka, jego osobowości, a więc myślenia, rozumu, odczuwania, serca. W języku biblijnym nawrócenie określa się często jako przemianę serca. Serce w Biblii oznacza siedlisko wszystkich witalnych sił człowieka. Metamorfoza serca wiąże się ze świadomością uczuć i wynikających stąd wszystkich relacji człowieka. Jest to długi i trudny proces, który wymaga odważnego i trwałego zaangażowania.

Aby się nawrócić, trzeba wejść w świat swoich nieuporządkowanych uczuć. Wolność, rozumiana jako dążenie do szukania woli Bożej, jest ograniczana przez przywiązania mające charakter nieuporządkowany. Uwalnianie od nich nie jest podążaniem w kierunku stoickiej postawy wobec otoczenia, ale wyborem środków, które efektywniej prowadzą do celu.

Wśród dróg prowadzących do porządkowania uczuć najważniejszymi są: świadomość i akceptacja, kontrolowanie oraz werbalizacja.

Stanisław Biel SJ

 

- tylko szkoda, że tak trudno człowiekowi tę prawdę przyjąć i zacząć dzięki niej zmieniać - nawracać siebie; z reguły łatwiej jest nawracać innych - ale to przeważnie nie przynosi owoców