Kiedy człowiek ma wielkie opory przed otwarciem się, winien sobie uświadomić, że są to nie tylko obawy przed "obcą osobą", ale są to także opory przed zdemaskowaniem wewnętrznych "zakłamań". Lęk przed ujawnieniem się, to jednocześnie lęk przed nazwaniem własnych stanów wewnętrznych. Wypowiedzenie bowiem doświadczeń wewnętrznych jest jednoczesnym ich określeniem. To nie kierownik duchowy najpierw nazywa doświadczenia swego podopiecznego, ale to on sam werbalizując swoje doświadczenie wewnętrzne określa je, a określając rozeznaje ich źródło.Lęk przed wypowiedzeniem własnych doświadczeń jest zawsze związany z pewną obawą przed odkryciem ich fałszu. Jest to obawa, iż te doświadczenia mogłyby okazać się złudzeniem. Jeżeli w życiu duchowym szuka się przede wszystkim prawdy, szuka się Boga, wtedy stosunkowo łatwo pokonuje się obawę przed zdemaskowaniem pozornych doświadczeń wewnętrznych. Ich zdemaskowanie byłoby bowiem jednocześnie naprowadzeniem na autentyczne doświadczenie duchowe.

Kiedy natomiast w życiu duchowym bardziej niż prawdy szukamy "przyjemności przeżyć duchowych", wówczas lęk przed zdemaskowaniem iluzoryczności tych doświadczeń będzie dla nas "nie do pokonania". Brak poszukiwania prawdy o sobie kwestionowałby prawdziwość naszego życia duchowego. Stąd też osobom, które nie szukają woli Bożej, ale szukają tylko doznań, pewnego estetyzmu duchowego, będzie bardzo trudno otwierać się, gdyż nie będą rozumieć sensu tego otwarcia, a jeżeli nawet otworzą się przed kierownikiem, to brak im będzie wolności wobec własnych przeżyć, będą oczekiwały wyłącznie ich potwierdzenia, a nie rozpoznania ich autentyczności.

Ku wolności wewnętrznej

Józef Augustyn SJ

- a swoją drogą, to można sprawiać wrażenie osoby bardzo otwartej, bardzo elokwentnej, a być osobą bardzo zamkniętą i nieufną. Można wiele mówić i nic nie powiedzieć. Albo wiele słuchać i niewiele usłyszeć.