— Skoro każdy ksiądz jest grzesznikiem, jak każdy z nas, na czym wobec tego polega świętość kapłana?

— Paradoksalnie mówiąc, tylko wielki grzesznik może być wielkim świętym. To nie metafora. Istotą doświadczenia grzechu nie jest przecież materia grzechu, ale doświadczenie wiary, świadomość, że mamy słuchać Boga i kochać Go całym sercem, całą duszą, całym umysłem i całą mocą. Jeżeli dociera to — choćby w najmniejszym stopniu — do nas, odczucie grzeszności rodzi się spontanicznie... Któż z nas oddaje i poświęca wszystko Jemu? Święci czuli się zawsze wielkimi grzesznikami, bo wiedzieli, jak daleko im do wcielenia w życie przykazania miłości Boga. Pierwszym grzechem jest zawsze lekceważenie Pana. Kiedy ksiądz zlekceważy Boga, jego życie staje się straszne... A kiedy codziennie, pokornie deklaruje, że chce żyć tylko dla Niego i stara się o to, choćby był bardzo słaby, będzie świętym księdzem. Oczywiście, dla otoczenia, ponieważ sam będzie miał przed oczami swoje własne grzechy.

— Papież Polak mówił, że dzisiejszy świat woła o świętych kapłanów. Jak być świętym kapłanem?

— Ten sam „przepis” dla wszystkich. Jeżeli ksiądz nie wie, jak być świętym kapłanem, niech zapyta o to jedną ze starszych kobiet, która modli się całymi dniami w jego kościele i codziennie przychodzi na Msze św.

(... )

 — Jan Paweł II mówił, że w życiu kapłana najważniejsza jest głęboka więź z Jezusem. Ile czasu ksiądz powinien się modlić w ciągu dnia?

— Nie można mierzyć modlitwy czasem, ale szlachetnością serca... W czasie jednej sesji otrzymałem pytanie: „Czy dwie siostry zakonne, które we wspólnocie nie rozmawiają ze sobą, mogą złożyć śluby wieczyste?”. I tak można żyć, modląc się codziennie. Jest wielu duchownych, którzy mało czasu poświęcają modlitwie — biegają, załatwiają, organizują, głoszą itd. Ale wcale to nie znaczy, że są to osoby płytkie... Ile jest hojności wobec Boga w tym, co robimy, jak żyjemy? Ile jest naszej skruchy z powodu naszych słabości? — to są zasadnicze pytania. Hojność i otwartość na Boga przełoży się na czas Jemu poświęcony.

— Jak ksiądz ma znaleźć czas na modlitwę, skoro jest zwykle przepracowany, pełni w diecezji kilka funkcji jednocześnie, zajmuje się sprawami organizacyjnymi, uczy katechezy i mało śpi...

— Gdy ksiądz ma trochę serca dla Boga, jego zmęczenie nie będzie mu przeszkadzać w modlitwie. Przecież możemy odpocząć w Bogu. Usiąść w pustym kościele, w kaplicy, gdy się jest zmęczonym, i powierzyć swe zmęczenie Panu. To jest odpoczynek. Jeżeli ktoś mówi, że ma dużo pracy i dlatego się nie modli, po prostu — w swej nieświadomości — okłamuje siebie. To nie jest prawda. Nie modlimy się albo modlimy się za mało, ponieważ lekceważymy Boga... a własną pracę uważamy za ważniejszą od Jego działania. Ale jest to wtedy praca w nocy i wracamy do domu z pustymi sieciami.

— Tryb życia sprzyja kryzysom, powoduje, że księża są coraz częściej pacjentami psychologów i terapeutów. Jak zapobiegać kryzysom w kapłaństwie?

— Na załamanie się psychiczne księdza składa się bardzo wiele czynników. Kryzysu księdza nie trzeba też tragizować. Czy chwilowe załamanie psychiczne nie jest bardziej ludzkie niż cyniczne „trzymanie fasonu”? Cyniczny fason — to jest problem... Kryzys zmusza do zmiany stylu życia, przewartościowania prac, zaangażowań. Kryzys to wołanie duszy, serca, umysłu: „zatroszcz się o mnie, nie lekceważ mnie”. Kryzys to błogosławieństwo. Jezus mówi nam wtedy, że bez Niego nic dobrego nie możemy uczynić.

— Czy jakieś typy kryzysów są charakterystyczne właśnie dla księży?

— Kryzysy kapłańskie — jak mi się wydaje — krążą wokół doświadczenia braku poczucia sensu życia, które ma swoje źródło w kryzysie wiary, życia duchowego, modlitwy. Nie eksponowałbym w kryzysach kapłańskich niemoralnych zachowań. Te są bowiem konsekwencją, a nie przyczyną. Najpierw jest pustka, bezsens, lekceważenie Boga, a potem przychodzi gniew, zazdrość, zmysłowość, chciwość, żądza władzy...

 Józef Augustyn SJ, Milena Kindziuk