Wyłącza Pan komórkę w szabat?

– Tak jest, nie ma żadnych SMS-ów. Nie ma Facebooka. Jest rodzina, modlitwa, czas dla samego siebie. To jest jak uratować jedną siódmą swojego życia.

I nie ma Pan żadnych trudności z zachowaniem przepisów?

– Nie pamiętam takiej sytuacji, kiedy bym nie zachował szabatu. To zawsze było dla mnie czymś naturalnym, tak samo robili moi rodzice i dziadkowie. Szabat to jest ratunek dla mojego życia. Kiedy masz zaplanowany urlop, to dwa tygodnie wcześniej, a może i miesiąc, przygotowujesz się do niego, kupujesz to czy tamto, pakujesz się, organizujesz wyprawę. I wtedy jest więcej pracy, bo przed wyjazdem trzeba skończyć różne rzeczy, wszystko pozałatwiać. Tak samo jest z szabatem – to jest taki urlop raz w tygodniu. I wtedy mamy więcej pracy w czwartek, w piątek, żeby zdążyć na szabat. Ale warto.

Powiedział Pan kiedyś, że misją judaizmu jest „tikkun olam” – poprawianie świata. Czy według żydów judaizm jest kołem ratunkowym dla świata?

– Judaizm to nie tylko poznanie, że jest jeden Bóg. To także obowiązek zadawania sobie pytania, czego Bóg chce ode mnie. I to jest to poprawianie świata – powinienem co wieczór kłaść się spać z pytaniem, w jaki sposób świat stał się dzisiaj lepszy dzięki mnie, po co żyłem przez ostatnie 24 godziny.

Czy na tym polega bycie narodem wybranym?

– Naród wybrany oznacza, że Pan Bóg wybrał nas, by przekazać nam Torę, Prawo. Tylko tyle.

(... )

Czyja rola w nawróceniu – według judaizmu – jest ważniejsza: Boga, który daje łaskę, czy też wysiłków człowieka?

– Jeśli człowiek nie stara się poprawić, Pan Bóg nie będzie pomagał. W momencie kiedy wykonuję jakiś wysiłek na drodze poprawy, wtedy Pan Bóg daje wsparcie. Kiedy robię wszystko, co w mojej mocy, wtedy Pan Bóg przychodzi z pomocą.

Pan Bóg jest bardziej sprawiedliwy czy miłosierny?

– Jedno nie może istnieć bez drugiego.

Utarł się jednak stereotyp, że Bóg Starego Przymierza jest tylko sprawiedliwym sędzią.

– Kto tak mówi, najwidoczniej nie czytał Biblii hebrajskiej. Ani sama sprawiedliwość, ani samo miłosierdzie. To jest nie tylko równoważne, jak 50 do 50, ale to całkowicie powiązane ze sobą przymioty Boga.

(... )

Sami żydzi mawiają, że jeśli żyd się nie kłóci, to nie żyje. Prawda to?

– To niekoniecznie jest kłótnia, a bardziej dyskusja. Jeśli człowiek będzie robił wszystko automatycznie, będzie płaski. Kiedy jest głębszy, będzie dyskusja, nawet gorąca.

A jak jest między różnymi odłamami judaizmu w Polsce?

– Czym innym jest różnica, czym innym spór. Są między nami różnice, ale to nie musi być spór.

A czego dotyczą te różnice?

– Najważniejsza dotyczy pytania, czy Tora jest słowem Boga.

Ktoś to kwestionuje?

– Żydzi reformowani. Oni twierdzą, że to są raczej mądrości ludzi, być może powstałe z inspiracji Boga, ale nie jest to Jego słowo. I z tego powstają wszystkie inne różnice.

(... )

Wierzy Pan w sens dialogu chrześcijaństwa z judaizmem?

– Po pierwsze wiemy, jak było, kiedy nie było dialogu. Działy się straszne rzeczy. Dialog jest potrzebny, żeby razem poprawiać świat – tikkun olam. Po drugie rozmowa z drugim umacnia moją własną wiarę. Czasem ludzie myślą odwrotnie: jeśli jestem za bardzo otwarty, to może to zaszkodzić mojej wierze. Życie Jana Pawła II pokazuje, że tak nie jest.

A jak patrzycie na żydów, którzy uwierzyli, że Jezus jest Mesjaszem i przyjęli chrzest? Na przykład na żydów mesjańskich?

– To nie jest judaizm. Słyszałem też o żydach, którzy chcą być jednocześnie buddystami lub muzułmanami. To nie idzie ze sobą w parze. Tak samo nie ma kogoś takiego jak żyd mesjański. Albo jedno, albo drugie. Robienie gulaszu z wiary nie jest dobre.

Są traktowani jak zdrajcy?

– Nie jak zdrajcy, ale jako ci, którzy się mylą, nie mają racji. Dla nas to nie jest prawda.

A kiedy żydzi będą mogli powiedzieć: oto Mesjasz przyszedł?

– Kiedy Pan Bóg tego zechce. Są dwie tradycje: Mesjasz przyjdzie, kiedy świat będzie doskonały albo kiedy będzie całkowicie zły. Ale naprawdę nie wiemy. Gdy przyjdzie, będziemy to wiedzieć…

Zdążyliśmy przed szabatem. A Pan zdąży autoryzować tekst do końca naszego szabatu w niedzielę?

– Jeśli Bóg pozwoli.

Michael Schudrich