1

Wydaje  mi się, że każdy ma tą świadomość ogromu historii, która przeważa ogromnie nad naszym indywidualnym życiem. Nauczyciel historii wbija nam w głowę znaczenie potężnych jednostek w historii Polski i świata, które przesunęły tory rozwoju cywilizacji w jakimś nowym ważnym kierunku. Każda poważna lektura zwraca uwagę na jakąś postać, która tworzyła historię.

 Jakże nieważny wydaję się sobie patrząc na tyle dokonań i tyle śladów działalności wielkich ludzi w historii tego świata. Jestem jedynie malym, śladowym kształtem, który znika szybciej niż rosa w porannym słońcu.  Osiągnąć coś na miarę dzieł znaczących postaci z historii wydaje sie niemożliwe, a zresztą sama chęć zatrzymania się w historii tego świata w taki lub podobny sposób, jak to oni uczynili, wydaje się być czymś etycznie podejrzanym. Próby tworzenia czegoś wielkiego motywowane ochotą pozostania w pamięci ludzi nie może być dobre. A świat został tak zkonstruowany, że przecież jedynie nieliczne jednostki mogą tworzyć historię, a cała reszta to statyści - tacy jak ja czy ty.

W angielskie wersji jednego wiersza Jana Pawła II zaskakuje mnie taki oczywisty wniosek.

„In the moment of departure

 Each is greater than history”

To zdanie oślepia. To jest takie nagie stwierdzenie faktu, który dopiero teraz poprzez lata do mnie dociera (papież pisał ten wiersz koło 1966 roku). Cała historia wraz z naszymi działaniami nigdy nie przekroczy znaczenia i wielkości naszego odejścia z tego świata, któremu czas bezustannie pisze historię.