Czymu niy...

Chcymy, czy niy chcymy, kutura anglosasko coroz bardzij u nos dóminuje i to niy ino skuli nowych filmów, syriali, abo popowych hitów, kiere durch lecóm w radiu. 

Bo tak samo, jak chytómy te nowe rzecy, tak tyż, nojczyńsci niyswiadómie, poznowómy angielsko abo amerykańsko klasyka.

Bo przeca niy czeba śwjyntować Halloween, żeby wedzieć co to jes, ani czytać Stivynsóna, a i tak kożdy zno dochtora Jekylla i Mr. Hyde'a.

Trocha tak samo jes z Dikynsym i jego "Wigilijnóm łopowieścióm", kiero bóła już ykranizowano, adaptowano, przerobiano i parodiowano tela razy, że gowa boli.

W grudniowyj, "Nowyj Fantastyce" pisze ło tym Andżej Kaczmarczyk. W artykule "Duchy Dikynsa" spómino na przikłod ło cyborgu przeblykniyntym za śwjyntego Mikołoja, ło duchu-hologramie, a nawet ło syrialowyj Xyni (ksinżniczce-wojoczce), kiero w jednym łodcinków po dikynsowsku "nawraco" łokropnego króla Silvasa, bo tyn zakozoł łobchodów śwjynta zimowego przesilynia.

Ha! Kaczmarczyk pisze i ło Batmanie, kiery w niykierych kómiksach do złudzynio przipómino Scrooge'a...

A niy wjym czy wjycie, ale niydowno ukozała sie tyż "Łopowieś wigilijno" po ślónsku. Grzegorz Kulik, kiery prowadzi na Youtube kanał "Chwila z godkom", przetumaczył na ślónski klasyczny tekst Dikynsa i nazwoł go "Godnio pieśń", bo na Ślónsku niykierzy godoajóm niy "śwjynta", ino "gody".

Z jednyj stróny sie ciesza, bo to nastympno kniga pó naszymu i nastympny autor, co po ślónsku pisze, ale z drugij...

Wjycie, mie sie naprowdy podobo to, jak na ślónski przetumaczył "Nowy Testamynt" Gabriel Tobor. Niy smoli sie, niy wynokwio z tymi ślabikorzowymi ptoszkami i literkami. 

O, O, O, Ô, O... - wto to spamjynto, jak to czytać i kaj to (w kiere mjyjsce i słowo) wrazić? 

Jo wjym, że i sóm Szczepón Twardoch tyż jaro sie ślabikorzym, bo apelowoł łostatnio tak: "Ślonzoku, niy bydź afom a gorolym, pisz we ślabikorzu. Polsko pisownia ôstow dlo polskigo".

Ale jo tego dalij niy widza. Zdo mi sie, że taki toborowy, fónetyczny zapis, kiery wyglóndo tak, jes lepszy, przistympnyjszy w czytaniu i bestóż "Nowy Testamynt po ślonsku" czytóm sie kożdego dnia, a "Godnio pieśń" przeczytołek roz, roz-dwa, i wjyncyj już raczyj pó nia siyngać niy byda. 

Jes w nij w pieróny archaizmów, kierych dzisioj sie już na Ślónsku raczyj niy używo, no ale prowda jes tyż tako, że tukej aż tak niy rażóm i niy szterujóm, bo Dikyns pisoł swoja kniga w dziewjytnostym wieku, beztóż idzie pedzieć, że Kulikowi udało sie "jynzykowo nawjónzać" do tyj ypoki. Ino boja sie, że jakby Kulik pisoł, abo tumaczył jako spółczesno kniga (a mo tumaczyć twardochowego "Dracha"), używołby tych samych, downych słów i łokreślyń, tak samo jak Rafał Szyma w "Leanderce", kiero niby tymatycznie jes moderno (XXI wiek), ale jak sie jóm czyto, to łod razu czowiek mo wrażynie, że coś tam jes niy richtig. Że przeca na Ślónsku żodyn tak dzisioj niy godo. Że jes to jynzyk sztuczny, życzyniowy i... przedpotopowy.

Bo jak tak dalij pódzie i w nastympnych kniga bydzie wjyncyj i wjyncyj tych słów, co ich łostatnio wtoś używoł sto, dwjesta i czista lot tymu, to za chwila to już niy bydzie jynyk ślónski, ino jakiś łodkopany prasłowiański :)

Nale niy ma co narzykać, bo idóm śwjynta i może w tym roku szłoby, zamias paczeć Kevina, dać szansa Dikynsowi. Na przikłod takiymu, jak mocie niżyj: