Tydziyń tymu wspóminalimy bł. Ymila Szramka. Ciekawy to był dziyń…

Nojprzód dowiedzioł żech sie fascynujóncyj rzecy ło Cysarokach ze Zaolzio. Jak donosi jedna mojo tajno współpracowniczka :) czynsto jes tam tak, że „potomkowie polskich działaczy plebiscytowych, którzy brali udział w bitwie pod Skoczowem z Czechami, w tej chwili uważają się za Czechów i nie pozwalają do swoich dzieci mówić po polsku”.

To trocha tak jak u nos z powstańcami ślónskimi, kierzy byli za Polskóm, a po latach doszli do wniosku, że bliżyj im jednak do Niymców niż do Poloków i przekludzili sie na stare lata do Efu.

Potym Ruch podpisoł kóntrakt z czeskim piłkarzym, kiery nazywo sie Pavel Šultes; Czechy – kierym łostro kibicuja - wygrały na Euro 2012 z Grekami; a jo wysznupoł żech w czeskij Wikipedii kniga zatytułowano „Slezské pohádky a pověsti”.

Tytuł cza by przetumaczyć tak: „Ślońskie baśnie i legyndy”. Ich autorym jes żyjóncy na przełómie XIX i XX wieku František Sláma. Tyn urodzóny w Chotěbořu politykier swego czasu w Cieszynie robił za syńdziego, kaj przi łokazji zakochoł sie w ślónski histori i kulturze, no i w kóńcu pospisywoł tyla baśni, wiela ino móg.

Czytóm je terozki i tumacza choby gupi. Kapitalno lektura! A wszysko to, jak już w zajawce wspómniołek, w dziyń w kierym bł. Ymil Szramek mioł swoje świynto.

Niy chca nic godać, ale przeca Szramek pisoł swego czasu swoje nazwisko choby Niymiec - Schramek. Wto wiy, czy w tym lepszym świecie, w kierym terozki urzynduje, niy nazywo sie… Šrámek? Wto go tam wiy, ale wcale niy zdziwiłbych sie jakby tak, jako wielki ślónski regiónalista, poszoł w zaświatach w fascynacja czeskóm ślónskościóm i terozki inkszym regiónalistóm takie czeskie tropy czasym z nieba zsyłoł :)

Pisoł Szramek ło narożnikowym charakterze Ślónska? Pisoł! No to sie może kolejny roz w życiu (tym razym wiecznym) łod tego naszego región-narożnika łodbił i wylóndowoł w… Czechoślónazacji.

Mie to w sumie pasuje. To jedyn z moich dwóch ulubiónych patronów, to tyż niych mi zssyło tych ślónsko-czeskich tymatów wiela ino wlezie! Ino co na to „mój” drugi patrón – błogosławióny Herman z Reichenau? Móm nadzieja, że „łodezwie sie” pryndzyj niż 24 września, kiedy przipado jego wspómniynie :)    

***

„Slezské pohádky a pověsti” znojdziecie tukej

Z nich tyż pochodzi bojka tego tydnio (baśń tego tygodnia), czyli utwór zatytuowany „Jak portáš napálil čerta”.

Tytuowy portasz, czyli wojok ksiyńcio cieszyńskigo wcześnij robił we młynie. Ale młyn sprzedoł diobłowi, kiery – jak sie po czasie łokozało - niy mielił ziaryn, ino ludzi i z ich kości powstowoł bioły proszek a la mónka.

Jak się to wojok dowiedzioł, nojprzód diobłowi nazdoł („I ty galgane! Kaj (Kde) máš dukáty? Ocigánils mne, ty chachare! Mlýn jest můj, tu já jest pán a včil půjdeš se mnou!), a potym „nesl ho na mlýn a bez milosti ho mlel, až mu půl řiti umlel”.

Mało brakło, a portasz umieliłby czornymu cołko rzić, no ale łostatecznie haltnół, diobeł citnół, a łon zaś nazot łostoł młynorzym, a jeszcze przi tymu kupa piniyndzy erbnół...