Przegląd dowodów istnienia Boga.

Prawda — ze Bóg istnieje — tak wielce odpowiada naturze naszego rozumu i serca, że nie po trzeba właściwie naukowych wywodów, ażeby nas dopiero o niej przekonywać — ona nasuwa się sama przez się.

Ale ponieważ rozum człowieka, idąc za swym naturalnym popędem, pyta zawsze o rację, dla której uznajemy coś za prawdę, przeto — jako ludzie myślący -— powinniśmy zdawać sobie sprawę z tego, co nas rzeczywiście skłania do wiary w istnienie Pana Boga.
To też, aby tę naturalną skłonność do wiary w istnienie Pana Boga rozumowo uzasadnić i wzmo­cnić, a zarazem, aby zobaczyć, jak bezpodstawne są przeciw niej zarzuty — zastanowimy się nad tymi dowodami, którymi nauka przekonywa nasz rozum o istnieniu Boga.

Ponieważ Bóg jest duchem, a więc istota nie pod­ padającą pod zmysły, przeto nie możemy Go poznać bez pośrednio, tak jak poznajemy rzeczy materialne, tj. za pomocą zmysłów, ale poznajemy Go pośrednio , t, zn. z tego, co zdziałał. Jak mistrza poznaje się z jego dzieła, tak też z istnienia świata dochodzimy do przekonania, że musi istnieć Ten , który go stworzył.
Stąd najważniejsze dowody, przekonywujące nas o istnieniu Boga, wyprowadzamy ,z istnienia świata.
O istnieniu Pa.na Boga przekonywa nas najpierw świat wewnętrzny t. j.: 1) zgodne świade­ctwo wszystkich ludów; 2) głos wewnętrzny każdego poszczególnego człowieka, czyli jego własne sumienie.
O istnieniu Pana Boga przekonywa nas następnie świat zewnętrzny, mianowicie: 3) istnienie istot żyjących; 4) rozumne urządzenie świata czyli porządek i celowość, jaka w wszechświecie panuje.
Wszystkie powyższe szczegółowe dowody opieramy na tej filozoficznej prawdzie, że każda rzecz musi mieć swoją przyczynę. Ta też zasadnicza praw da posłuży nam za podstawę ostatniego dowodu, w którym już w czysto rozumowy sposób wykazujemy, że: 5) powstanie świata — przygodne jego istnienie — tudzież zmiany, jakie się w nim odbywają, wymagają istnienia poza światem rozumnej przyczyny, która cały świat powołała do bytu i sama ze siebie istnieje. Tą właśnie przyczyną wszechrzeczy jest Pan Bóg.