Aron Guriewicz, "Kultura i społeczeństwo średniowiecznej Europy"

Książka „Kultura i społeczeństwo średniowiecznej Europy” jest próbą wniknięcia w umysł człowieka średniowiecza, próbą zbadania w jaki sposób wyobrażał on sobie życie po śmierci, jak wyglądało jego życie rodzinne itp. Aby móc to sprawdzić, autor sięgnął po exempla, czyli krótkie opowieści o charakterze dydaktycznym wykorzystywane w kazaniach. Zaznaczył jednocześnie, iż co prawda źródła takiego typu są bardzo interesujące, jednakże nie odzwierciedlają w pełni minionej rzeczywistości- powstały bowiem w konkretnym celu- miały piętnować ludzkie grzechy, pokazywać co jest dobre a co jest złe. Exempla dość często wspominają na przykład o niewdzięczności dzieci względem rodziców- wiadomo więc, że takiego typu przypadki miały miejsce, nie wiadomo jednak jak często i czy rzeczywiście wyglądały w taki sposób, w jaki opisują je źródła (nie wiadomo na przykład czy historia o targaniu za włosy ojca przez syna wydarzyła się naprawdę czy też jest tylko fikcją, która miała na celu potępić brak szacunku wobec rodziców).

 

Sam autor, Aron Guriewicz (zm. 2006) był rosyjskim mediewistą, zajmującym się jednak średniowieczem zachodnioeuropejskim i skandynawskim. Reprezentował on antropologiczne i psychologiczne podejście do historii, czego owocem jest między innymi prezentowana tu książka.

 

Czy warto przeczytać? Można przeczytać, na pewno powinny uczynić to osoby interesujące się historią społeczną średniowiecza. Książka ta jest bowiem jedną z nielicznych pozycji, która umożliwia polskiemu czytelnikowi dostęp do niezwykle ciekawych źródeł, jakimi są exempla (na marginesie warto dodać, iż exempla miały za zadanie przyciągnąć uwagę słuchaczy, często bywają więc dość zabawne). Inną zaletą pozycji jest niewątpliwie to, iż zawiera ona nie tylko tekst, ale również liczne średniowieczne miniatury. Z drugiej jednak strony podkreślić należy, iż książka pisana jest z punktu widzenia nie- katolika. Przykładowo, autor wyraził pogląd, iż sformułowanie nauki o czyśćcu było efektem tylko i wyłącznie presji wiernych, którzy potrzebowali nadziei na życie wieczne. Z punktu widzenia katolika pogląd taki z przyczyn oczywistych jest nie do przyjęcia. Niestety, „perełek” takiego typu jest tam więcej…